หายสงสัย สาเหตุที่ชาวบ้านฟังข่าวประกาศจากเครื่องบินทหารไม่ทัน

จากกรณีที่ กองทัพภาคที่ 3 ได้มีการนำเครื่องบินขึ้นบินประกาศรณรงค์ไฟป่าและหมอกควัน ให้ประชาชนป้องกันอันตรายจากไฟป่า และฝุ่นควันขนาดเล็ก ในพื้นที่อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน แต่ชาวบ้านกลับแตกตื่นเพราะฟังประกาศไม่ทัน จับใจความไม่ได้

      ล่าสุด อาจารย์เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ ได้ออกมาให้ความรู้ เกี่ยวกับเหตุผลที่ชาวบ้านฟังเสียงประชาสัมพันธ์ไม่ทัน โดยอาจารย์เจษฎา ได้ระบุว่า...

      ""ทำไมชาวบ้าน บ่นฟังไม่ทัน เวลาเครื่องบินกระจายข่าว"

      เห็นข่าวเรื่องที่ชาวบ้านแถบพื้นที่อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน แตกตื่นกัน จากการที่มีเครื่องบินเล็กไม่ทราบชนิด มาบินวน 2 รอบบนท้องฟ้า แล้วมีเสียงประกาศที่จับใจความไม่ได้ ว่าประกาศเรื่องอะไร ก่อนจะบินหายไป

      ซึ่งต่อมาได้มีคำชี้แจงจากกองทัพภาคที่ 3 ส่วนหน้า ว่าเป็นปฏิบัติการของ ชุดรณรงค์ไฟป่าและหมอกควันฯ กองบัญชาการ ควบคุมสถานการณ์ไฟป่าและหมอกควันภาคเหนือ ที่พยายามประชาสัมพันธ์ให้กับประชาชนป้องกันอันตรายจากไฟป่าและฝุ่นละอองขนาดเล็ก ที่มีผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชน

      โดยทางกองทัพภาคที่ 3 ส่วนหน้าได้รับการสนับสนุนเครื่องบิน พีชเมคเกอร์ (Peacemaker) แบบ AU-23 จากกองทัพอากาศ ให้มาบินประกาศประชาสัมพันธ์ แต่เข้าใจว่าเป็นเพราะสภาพอากาศไม่เอื้ออำนวย เลยทำให้เสียงประกาศไม่ชัดเจน

      จริงๆ ผมคิดว่า มันน่าจะมีปัญหาอีกอย่างจากปรากฏการณ์ของเสียง ที่เรียกว่า "ปรากฏการณ์ดอพเพลอร์ (Doppler Effect)" ด้วยครับ

      ปรกติแล้ว เสียง ที่มาจากแหล่งกำเนิดเสียง จะกระจายออกไปทุกทิศทาง ด้วยความยาวคลื่นค่าหนึ่ง ... ถ้าแหล่งกำเนิดเสียงนั้น หยุดนิ่งอยู่กับที่ ผู้ฟังจะได้ยินเสียงที่มีความยาวคลื่นเป็นค่าเดียวกันกับบที่แหล่งกำเนิดเสียงให้ออกมา ... พูดง่ายๆ คือ ได้ยินเสียงชัดเจนเป็นปรกติ

      แต่ถ้าแหล่งกำเนิดเสียงนั้น เกิดเคลื่อนที่ ความยาวคลื่นที่ออกไปด้านหน้าของแหล่งกำเนิดเสียง จะสั้นลง ....ส่วนความยาวคลื่นด้านหลังของแหล่งกำเนิดเสียง จะมีค่ามากขึ้น

      ลองนึกถึงปรากฏการณ์ดอพเพลอร์ ตอนที่เราจะได้ยินเสียงแปลกๆ เพี้ยนๆ ไปจากเดิม เมื่อแหล่งกำเนิดเสียงนั้นกำลังวิ่งเข้ามาหาเรา หรือวิ่งออกไปจากตัวเรา (ทั้ง ๆ ที่แหล่งกำเนิดเสียงให้เสียงความถี่เท่าเดิม) เช่น เสียงมอเตอร์ไซค์ เสียงแตรรถที่วิ่งผ่านไป เสียงรถหวอ (ที่เปิดแค่ หวออออ ด้วยความถี่เดียว)

      ดังนั้น ในกรณีของเครื่องบินพีชเมคเกอร์นี้ แม้จะเป็นเครื่องบินขนาดเล็กและใช้เครื่องยนต์ใบพัด แต่ก็บินด้วยความเร็วสูง (น่าจะประมาณ 200 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ขึ้นไป) ก็จะทำให้เสียงประกาศจากเครื่องบิน เกิดความเพี้ยนไปด้วยเมื่อชาวบ้านผู้รับฟังเสียงนั้นยืนอยู่นิ่งที่พื้นดิน

      เช่น เสียงประกาศตอนที่เครื่องบินบินเข้ามาหาหมู่บ้าน ชาวบ้านจะได้ยินเสียงเพี้ยนแหลม เสียงสูงขึ้น สั้นขึ้น ฟังแล้วเหมือนคนร้องเพลงเร็วๆ ... แต่พอเครื่องบิน บินข้ามหัวไปแล้ว เสียงประกาศก็จะเพี้ยนต่ำลง เสียงทุ้ม ยืดยาน ... แม้จะประกาศชัดเจนยังไง ก็ฟังไม่รู้เรื่อง (จริงๆ เสียงที่ประกาศ ก็ไม่ค่อยจะชัดเจนอยู่แล้วด้วยนะ ลองฟังกันได้ครับ

      แล้วทางแก้คืออะไร ผมคิดว่าคงต้องเปลี่ยนไปใช้อากาศยานที่มีความเร็วต่ำ และสามารถอยู่นิ่งบนท้องฟ้าเหนือพื้นที่เป้าหมายได้ เช่น เฮลิคอปเตอร์ หรือโดรน หรือเรือเหาะ

      ปล. เรือเหาะ ไม่มีใช้แล้วนี่ ลืมไป ฮะๆๆ"

       ครั้งนี้ก็จะเป็นประสบการณ์ ให้กับการวางแผนในครั้งหน้า ว่าปรากฏการณ์ดอพเพลอร์ ทำให้การประกาศข้อมูลข่าวสารไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควรนั่นเองค่ะ

เรียบเรียงโดย : thaihitz.com ขอขอบคุณข้อมูลจาก อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์